امور قرآنی باید به گونه‌ای در مسیر رشد و شکوفایی حرکت کند که با وجود داشتن یک بدنه‌ی تنومند و ریشه‌دار، شاخه‌های بارور و شکوفای فعالیت‌های کوچک و بزرگ را همراهی کند به گونه‌ای که با بومی‌سازی امور قرآنی، وحدت رویه کشوری نیز همسو و حامی این فعالیت‌ها در جریان باشد.
در کشور ما به لطف ظهور انقلاب اسلامی و تبلور ریشه‌های دینی در اداره مملکت، فعالیت‌های قرآنی نیز پس از انقلاب جانی تازه یافت. پیش از آن، فعالیت‌های مربوط به آموزش قرآن یا در سطح خانواده بود و یا در مکتب‌خانه‌ها که در هر دو صورت آموزه‌های مربوط به علوم قرآنی تنها در سطح آموزش روخوانی قرآن و یا ترجمه خوانی خلاصه می شد.
پس از انقلاب، متولیان امور قرآنی تعیین شدند و پس از عبور سال‌ها، ساز و کارهای فعالیت‌های قرآنی وسیع‌تر و مدون‌تر شد به گونه‌ای که رشته های مختلف در رده های متنوع تعیین شده و حتی روش‌های آموزشی نیز بسیار متنوع، جذاب، به روز و بر اساس فناوری های آموزشی نوین شکل گرفت.
در این مجال بیش از هر چیز واجب است که به نوع فعالیت‌های قرآنی در کشور پرداخته شود و در یادداشت‌های بعدی می‌توان با ورود به جزییات، نقاط قوت و ضعف، راهکارها و پیشنهادها، نقدها، طرح های جدید آموزشی و … مورد بحث قرار گیرد.
از آنجایی که وحدت رویه در هر شکلی مورد پسند بوده و هر کار و رشته ای را به سمت و سوی موفقیت سوق می دهد، در رابطه با فعالیت های قرآنی کشور نیز وحدت رویه امری بسیار مهم است.
گرچه مبارک بودن این امور، می تواند خود سبب و علتی بر وجوه مختلف آن باشد، اما چه خوب تر خواهد بود اگر تمامی روش ها، مراکز، متولیان مردمی و غیر مردمی و … در یک راستا و با یک هدف واحد به فعالیت بپردازند.
امور قرآنی در کشور ما در چند سطح تعریف شده است. اموری که توسط مردم اداره می شود و اموری که متولیانی دولتی دارد که هر دوی این ها دارای محاسن و معایبی هستند که در مجالی مفصل مورد بحث قرار خواهند گرفت.
در ابتدا باید گفت یکی از موفقیت های امور قرآنی در کشور ما، توجه به توان مردمی برای اداره و راه اندازی مراکز قرآنی بوده است. چرا که طی این سال ها شاهد ظهور مراکز آموزشی بسیاری بوده ایم که در غالب مردم نهاد فعالیت خود را آغاز کرده و نخبگان قرآنی بسیاری را به جامعه معرفی کرده اند. نخبگانی که هر یک خود به تنهایی می توانند مانند یک شاخه درخت، شکوفا شده و بذری نو بیافشانند تا درختی دیگر و نهالی دیگر در این زمین حاصلخیز، سر بر آسمان ساییده و بالنده شود.
امور قرآنی شکل گرفته در این مراکز به ترتیب رشته های معرفی شده در سطح کشور و حتی در سطحی وسیع تر در جامعه مسلمین جهان دارای رده های ثابتی بوده است. روخوانی و روانخوانی قرآن، ترتیل خوانی، حفظ، قرائت و ترجمه و مفاهیم از جمله این رشته های ثابت و متحد است.
فعالیت های قرآنی شکل گرفته در کشور در غالب این رشته ها به صورت کلی آغاز می شود و با درنظرگرفتن تنوع های آموزشی و ورود هنر و علم به این عرصه تنوع پذیری آن نیز بالا رفت.
چنانچه امور قرآنی از آموزش گامی فراتر نهاد و در عرصه هنر در غالب خطاطی، نقاشی، طراحی و خوشنویسی، هنرهای تجسمی و نمایشی و … ظاهر شد که این خود گویای این امر است که ورود هنرمندان به این عرصه، نشان از وسعت دریای بیکران علوم قرآنی دارد.
تازه و نو شدن روش های آموزشی نیز در این سال ها به خصوص در دهه اخیر بر میزان جذابیت آموزش برای نسل جوان، بسیار موثر بود. موسسات قرآنی با توجه به این امر، اقدام به آموزش بر اساس روش های نوین کردند که از دستاورد های آن می توان به حفظ قرآن با اشاره، حفظ فشرده و یکساله ی قرآن، ورود رشته های قرآنی در عرصه های دانشگاهی، دادن مدرک معتبر به حفاظ قرآن و … اشاره کرد که این خود نشان از تنوع امور قرآنی در سال های اخیر دارد.
در کل گرچه متولیان امور قرآنی کشور گاهی در مسیرهای مختلف به حرکت در آمده اند و گام های موثر و مفیدی بر داشته اند اما این چند شاخه بودن فعالیت های قرآنی در کشور یک حُسن بزرگ دیگر نیز داشت و آن هم رقابت درعین توجه به آموختن از یکدیگر و نیز سبقت در عین همراهی در کنار هم داشته است.
در نگاهی دیگر باز هم تاکید می شود که این امور دارای معایبی نیز بوده اند که همین چند شاخه بودن و ناهمسانی شان گاهی ضربه هایی نیز بر پیکره فعالیت های قرآنی کشور داشته است. برای رفع این نقوص، در سال های اخیر، فعالیت های قرآنی به سمت و سوی راهی واحد حرکت کرده اند.
علاوه بر تنوع روش های آموزشی و بهره مندی از علم و هنر در ایجاد این روش ها، یک حُسن بزرگ دیگر امور قرآنی در ایران اسلامی، حضور افراد خیّر، واقفان، اساتید بزرگ و … در زمینه راه اندازی مراکزی جهت بارورسازی امور قرآنی بوده است که گرچه همه این ها تحت لوای مدیریتی واحد به پیش رانده می شود اما هر کدام خود به تنهایی نوری در مسیر این راه طولانی و بی انتها بوده اند که تک تک این چراغ ها، این مسیر را بیش از پیش هموار ساخته است چرا که بودجه ی دولتی برای برگزاری مسابقات، دوره های آموزشی، طرح های جامع کشوری، برپایی نمایشگاه های سالانه و استانی و شهرستانی، تعیین جوایز برای طرح های دوره ای و فصلی، درنظرگرفتن حق الزحمه برای مربیان و معلمان و اساتید مراکز آموزشی و … کم است و رسیدگی به این امور نیازمند تخصیص بودجه ای مجزاست که بخش زیادی از بودجه امور قرآنی کشور توسط مردم، خیران و واقفان تهیه می شود.
همین جا لزوم دسته بندی و تسهیل راه های خدمت رسانی خیرین به فعالیت های قرآنی کشور احساس می شود. گرچه در زمینه وقف فعالیت های مدونی صورت گرفته که نیاز واقفان برای وقف را تسهیل نموده است اما باز هم نیاز است در این زمینه، از خیران و واقفان و مردم برای خدمت رسانی به فعالیت های قرآنی حمایت شود به گونه ای که افراد کم سواد و نا آشنا به فناوری های روز همچون تلفن همراه، فضای مجازی، اینترنت و … نیز بتوانند به راحتی فعالیت خیر خود را به ثمر برسانند.
در مجالی دیگر به طرح های پیشنهادی در غالب ایجاد فضایی جهت غیرحضوری بودن امور قرآنی به خصوص با توجه به ایام قرنطینه پرداخته خواهد شد چرا که گرفتاری در وضعیت فعلی قرنطینه و لزوم دوری از جمع و برگزاری دوره های آموزشی، نمایشگاه ها، فعالیت های قرآنی و … بر همگان بیش از پیش آشکار ساخت که امور قرآنی در کشور نیازمند ساز و کاری جهت غیرحضوری سازی و راه اندازی فعالیت های مجازی و آنلاین است.
