کتاب «خانه اربابی بهاءالملک» با نگاه و روایتی جدید به تاریخ، فرهنگ، معماری و هنر استان همدان در بازه زمانی سال های ۱۲۶۳ تا ۱۳۳۳ از مجموعه دانش‌نامه استان همدان منتشر شد.
کتاب «خانه اربابی بهاءالملک» با نگاه و روایتی جدید به تاریخ، فرهنگ، معماری و هنر استان همدان در بازه زمانی سال‌های ۱۲۶۳ تا ۱۳۳۳ از مجموعه دانش‌نامه استان همدان به قلم خسرو محمدی منتشر شد.
خسرو محمدی نویسنده کتاب «خانه اربابی بهاءالملک» این کتاب را مدعی دو موضوع درباره استان همدان دانست و گفت: رسیدن به درک درست از شخصیت بهاءالملک، علل و انگیزه او از ساخت خانه‌اش در محل اعتمادیه و وقف آن و همچنین بیان حرف‌های تازه و بدیع از جغرافیا، فرهنگ و تاریخ استان همدان، دو محور مهم و جذاب کتاب «خانه اربابی بهاءالملک» است.
وی راز ماندگاری شخصیت «بهاءالملک» در تاریخ را خَیّر و واقف بودن وی دانست و عنوان کرد: انجام فعالیت‌های فرهنگی، ادبی، سیاسی و جریان‌سازی‌های اجتماعی، در کنار خوش‌نامی و فرهیختگی، راز ماندگاری «بهاءالملک» در تاریخ است.
خسرو محمدی هدف اصلی این اثر را مطالعه چگونگی معماری «خانه اربابی بهاءالملک» و بیان تحول معماری استان در انتقال قدرت از قاجار به پهلوی اعلام کرد و افزود: این سازه برای مطالعه روند معماری تاریخ معاصر همدان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا دارای پیوندهایی ژرف با رویدادها و دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی دوران گذار از قاجار به پهلوی و جنگ‌های جهانی است که در ساخت بنای مذکور تأثیرگذار بوده‌اند.
این پژوهشگر، طبقه‌بندی خانه‌های قدیمی استان همدان را شامل «خانه اربابی‌ها»، «خانه خرده‌مالکان و ویژگان» و «خانه مردم عادی» برشمرد و گفت: در کنار اهمیت معماری این گونه سازه‌ها، وجود آثار منقول و غیرمنقول نظیر کتاب‌ها، اسناد و تصاویر، اهمیت این سازه‌ها را به لحاظ فرهنگی، هنری و بیان اوضاع اجتماعی، سیاسی و تاریخی برجسته می‌کند.
وی همچنین کتابخانه «خانه اربابی بهاءالملک» را با بیش از ۸۷۰ عنوان کتاب، بسیار ارزشمند عنوان کرد و گفت: وجود نسخ خطی مانند «قانون ابن‌سینا» با قدمتی ۴۳۰ ساله و «نهج‌البلاغه» متعلق به قرن هفتم هجری قمری از آثار ارزشمند و شاخص این کتابخانه است.
وی کارکرد فعلی این بنای اصیل را بنا بر وصیت واقف خیّر «بهاءالملک»، درمانگاه اعلام کرد و گفت: بنا به وصیت «بهاءالملک»، هم‌اکنون اهالی ۳۲ روستای استان همدان در این ساختمان تاریخی، رایگان ویزیت و درمان می‌شوند.
کتاب «خانه اربابی بهاءالملک» بیستمین اثر مکتوب از دانش‌نامه استان همدان در ۵ فصل و ۲۰۲ صفحه از سوی حوزه هنری استان همدان روانه بازار کتاب شده است.
